Bối cảnh xã hội và sự ra đời của Fetishized
Năm 2020 và 2021, phong trào Stop Asian Hate bùng nổ như một làn sóng ý thức quốc gia sau loạt vụ tấn công nhằm vào cộng đồng gốc Á trong thời kỳ phong tỏa vì đại dịch Covid-19. Đỉnh điểm là vụ xả súng tại spa ở Atlanta năm 2021, khiến tám người thiệt mạng, trong đó có sáu phụ nữ gốc Á. Hung thủ là một người đàn ông da trắng, được cho là sex addict, hành động với mục đích “loại bỏ cám dỗ”. Tuy nhiên, chỉ vài năm sau, sự quan tâm của công chúng với phong trào này và những tội ác đi kèm đã giảm sút rõ rệt.
Trong bối cảnh đó, cuốn hồi ký Fetishized của Kaila Yu xuất hiện như một lời đáp thẳng thắn và dữ dội. Tác phẩm kết hợp giữa tự truyện, tiểu luận phê bình và suy ngẫm nữ quyền, tập trung vào hiện tượng “Yellow Fever” – thuật ngữ chỉ sự ám ảnh tình dục mà một bộ phận đàn ông da trắng, tự nhận là Asiaphiles, dành cho phụ nữ châu Á. Yu không chỉ kể lại hành trình cá nhân mà còn phơi bày mối liên hệ giữa định kiến văn hóa, giới tính và quyền lực.
Tuổi thơ vô hình và khát khao được công nhận
Ngay từ chương mở đầu mang tên Daddy, Yu đưa người đọc trở lại tuổi thơ của cô tại miền Nam California. Sinh ra ở Đài Loan và lớn lên trong gia đình di cư, Yu từng cảm thấy vô hình trước người cha lạnh lùng, khước từ cả những cái ôm dành cho con gái trong khi lại âu yếm con trai. Nỗi khao khát được công nhận từ gia đình sớm định hình tâm lý tìm kiếm sự xác nhận từ nam giới trong suốt thời niên thiếu.
Yu khéo léo lồng ghép câu chuyện cá nhân với việc phân tích tác động của văn hóa đại chúng, đặc biệt qua bộ phim hoạt hình The Little Mermaid. Theo cô, điện ảnh và truyền hình gieo vào tâm trí phụ nữ và trẻ em gái những chuẩn mực về sự đáng yêu, giá trị và khả năng “tỏa sáng”. “Nếu tôi không thể khiến người khác lóa mắt, tôi sẽ mãi chẳng có ý nghĩa gì và lặng lẽ trôi qua cuộc đời”, Yu viết.
Con đường tìm kiếm ánh nhìn của đàn ông da trắng
Trong suốt những năm trung học và đại học, sự cô độc khiến Yu ngày càng bám víu vào sự công nhận từ đàn ông. Bối cảnh xã hội cũng không giúp gì, khi phụ nữ châu Á xuất hiện trong văn hóa phương Tây chủ yếu qua những hình ảnh rập khuôn, từ Memoirs of a Geisha đến The Joy Luck Club. Yu thẳng thắn thừa nhận: “Tôi từng tin con đường ngắn nhất để được trao quyền là chinh phục ánh nhìn của đàn ông da trắng.”
Để phù hợp với “chuẩn phương Tây,” Yu tiến hành phẫu thuật thẩm mỹ để thay đổi mí mắt và cơ thể. Cô trở thành người mẫu ảnh nóng bỏng, xuất hiện trên Playboy, rồi gia nhập Nylon Pink – ban nhạc nữ gốc Á với hình tượng gợi dục công khai. Trải nghiệm đen tối hơn là việc Yu trở thành nạn nhân của tấn công tình dục, đoạn video bị phát tán lên các trang web khiêu dâm. Để giấu kín sự thật với gia đình, cô đổi tên từ Elaine Yang sang Kaila Yu, nhưng vẫn phải hứng chịu sự chỉ trích và phán xét nặng nề.
Khi rơi vào vòng xoáy nghiện ngập và tổn thương, Yu nhận ra sự phân tách trong con người mình có nguy cơ trở thành vĩnh viễn – hệ quả phổ biến của chấn thương tình dục.
Nhận thức về sự tiếp nối của di sản thực dân
Thoát ra khỏi vực sâu ấy, Yu bắt đầu nhìn lại chính mình và thấy bản thân đã vô tình trở thành hiện thân tiếp nối của thứ tư duy thuộc địa từng dẫn đến bi kịch ở châu Á. Cô liên hệ trải nghiệm cá nhân với quá khứ, từ việc phụ nữ bị quân đội Mỹ bóc lột trong Thế chiến II khi binh lính được “giải khuây” cùng những “comfort women” tại Tokyo, Manila, Singapore hay Bangkok.
Yu đặt ra những câu hỏi khó: trong một nền văn hóa đã mặc định sẵn các lựa chọn, liệu cá nhân có thể thực sự “tự chọn” không? “Chủ nghĩa nữ quyền lựa chọn” có thực sự mang lại tự do, hay chỉ là ảo tưởng được tô vẽ? Thông qua việc phân tích bản thân, Yu khẳng định nỗi đau riêng tư và sự bất an cá nhân luôn bị khoét sâu bởi nạn phân biệt chủng tộc tình dục, thứ gần như vô hình nhưng dai dẳng.
Tấm gương soi của hiện tại
Cuốn hồi ký khép lại bằng chương Reckoning, nơi Yu đối diện trực diện với vụ thảm sát ở Atlanta năm 2021 như một bước ngoặt buộc cô phải nhìn vào những lực tác động đã hình thành bản sắc của mình. Dù thừa nhận đã từng góp phần duy trì những khuôn mẫu tình dục hóa để tìm kiếm lợi ích cá nhân, Yu đồng thời đặt ra thử thách cho độc giả: hãy tự vấn trách nhiệm của bản thân, cả trên phương diện cá nhân lẫn văn hóa, trong việc duy trì sự fetish hóa phụ nữ châu Á.
Với văn phong thẳng thắn, Fetishized trở thành sự tiếp nối tự nhiên của Minor Feelings của Cathy Park Hong, đồng thời là tấm gương phản chiếu ảm đạm dành cho phương Tây, không chỉ về quá khứ mà cả hiện tại. Tác phẩm không chỉ là hành trình cá nhân của Yu, mà còn là lời nhắc nhở về những nguy cơ và định kiến vẫn đang hiện hữu trong xã hội.
shared via nytimes,
No comments:
Post a Comment